Huyện Tây Sơn được nhiều người biết đến, là quê hương của ba anh em nhà Tây Sơn: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ, lãnh tụ cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn, với tinh thần bách chiến, bách thắng, làm nên những chiến công vĩ đại, thần tốc chống quân xâm lược Xiêm La (Thái Lan) và Nhà Thanh (Mãn Châu), chống lại chế độ Chúa Nguyễn và Chúa Trịnh, thống nhất giang sơn về một mối, thiết lập nên nhà Tây Sơn - một triều đại oai hùng trong lịch sử dân tộc. Trong đó kiệt xuất nhất là anh hùng áo vải Nguyễn Huệ - Quang Trung.

Lễ Dâng hương tại Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt

 Những di tích của phong trào Tây Sơn, ngoài những địa danh nổi tiếng được Nhà nước xếp hạng di tích như: Bảo Tàng Quang Trung, Cây me cổ thụ, Giếng nước, Lăng mộ hiển tổ khảo nhà Tây Sơn, Bến Trường Trầu, Đồng Đá Đen, Đền thờ Bùi Thị Xuân, từ đường Võ Văn Dũng…; và đặc biệt nhất là Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt. Để che mắt sự trả thù tàn bạo của nhà Nguyễn đối với nhà Tây Sơn và những người đi theo nhà Tây Sơn, nhân dân Tây Sơn vẫn tri ân, tưởng nhớ ba người anh hùng áo vải, đã xây dựng Đình trên chính nền nhà cũ của anh em Tây Sơn, bí mật thờ Tây Sơn Tam Kiệt bên cạnh Thành Hoàng làng. Đình bị phá thì nhân dân xây Miếu, miếu đổ lại dựng Điện, điện xuống cấp thì xây Đền thờ nhằm tưởng nhớ công đức các bậc anh hùng dân tộc. Năm 1979, Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt được xếp hạng di tích Quốc gia. Điều làm nên giá trị Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt không phải ở kiến trúc đền thờ mà ở giá trị công sức giữ gìn, bảo tồn sự nghiệp anh hùng của nhà Tây Sơn đối với nhân dân Tây Sơn. Với ý nghĩa và giá trị to lớn đó, ngày 31/12/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2408/QĐ-TTgcông nhận Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt là di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt.

Những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của di tích lịch sử Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt còn lại cho đến ngày nay là tài sản vô giá của nhân dân Bình Định nói chung và Tây Sơn nói riêng cần được quan tâm bảo vệ và phát huy. Đây là niềm vinh dự, tự hào của cán bộ, nhân dân huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định và của cả nước nói chung. Để thể hiện lòng biết ơn đối với Tây Sơn Tam Kiệt, trong thời gian đến, huyện Tây Sơn sẽ tiếp tục tuyên truyền quảng bá, giáo dục sâu rộng nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ nhân dân huyện nhà, nhất là thế hệ trẻ hiểu biết về di tích Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt được xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt; đó là niềm vinh dự và tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Tây Sơn nhưng cũng đặt ra những trọng trách to lớn trong công tác bảo tồn và tôn tạo, phát huy các giá trị của di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt này.

Điểm đặc biệt hơn nữa là Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt - di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt tọa lạc ngay trong khuôn viên Bảo tàng Quang Trung, bên cạnh Cây me, Giếng nước, trước mặt là Bến Trường Trầu, sau lưng là Đồng Đá Đen nơi nghĩa quân Tây Sơn rèn binh, dưỡng khí. Đây là những chứng nhân cho quá trình gây dựng cơ đồ, đấu tranh thống nhất bờ cõi, dựng nước và giữ nước của Nhà Tây Sơn. Để xứng tầm với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt này, hiện nay, Bảo tàng Quang Trung đang tiếp tục được các cấp, ngành đầu tư mở rộng khuôn viên lên trên 03 ha với kinh phí thực hiện trên 210 tỷ đồng, nhằm nâng tầm Bảo tàng Quang Trung lên thành Bảo tàng lịch sử cấp Quốc gia. Khi hoàn thành, nơi đây tiếp tục là nơi lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa của một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, là nơi giáo dục truyền thống cho lớp lớp cháu con trên quê hương người anh hùng áo vải Quang Trung - Nguyễn Huệ nói riêng và bè bạn gần xa trong và ngoài nước nói chung, là điểm hành hương về nguồn của du khách thập phương, góp phần lưu danh muôn thuở các bậc tiền nhân đã có công lớn trong tiến trình lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với niềm tự hào về những đóng góp to lớn của Quang Trung - Nguyễn Huệ và phong trào Tây Sơn, tự hào về di sản văn hoá được tôn vinh, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Tây Sơn tiếp tục nâng cao tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm của mình trong việc phát huy truyền thống quê hương gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn di sản văn hoá với phát triển kinh tế du lịch, góp phần đưa hình ảnh của đất và người Tây Sơn đến với đông đảo đồng bào trong nước và bạn bè thế giới. Trong sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Đảng bộ và nhân dân Tây Sơn đã không ngừng phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng đẩy mạnh sự nghiệp phát triển kinh tế, xây dựng đời sống mới. Nền kinh tế của huyện đã có bước phát triển vượt bậc, tăng trưởng kinh tế khá và ổn định. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa xã hội có nhiều tiến bộ. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện. Việc công nhận và tôn vinh các giá trị văn hóa và lịch sử hôm nay tiếp tục cổ vũ, động viên Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện nhà quyết tâm hơn nữa trong công cuộc xây dựng quê hương Tây Sơn - Bình Định ngày càng giàu đẹp.

Thanh Sơn
Nguồn: http://tayson.binhdinh.gov.vn